Townships + luxe stranden = Kaapstad
Blijf op de hoogte en volg Coassistent
25 Mei 2015 | Zuid-Afrika, Kaapstad
De townships zijn iets fascinerends en een wereld op zich met naar schatting 2 miljoen inwoners. Het is een overblijfsel van de Apartheid toen ‘niet blanken’ daar moesten wonen. Zonder voorzieningen als elektriciteit of water werden er massaal krotjes gebouwd. Inmiddels, 20 jaar na de Apartheid is er wel het een en ander veranderd; er is soort van elektriciteit, enkele waterpunten en er ligt asfalt. Bovendien worden er steeds meer stenen huizen gebouwd en zo ontstaan er ‘luxe’ townships en krottenwijken die zij aan zij wonen. Het is een wereld met grote tegenstrijdigheden: overdag een plek vol blije kinderen, dansende en zingende mensen, wapperende was en bedrijvigheid; ’s nachts een plek waar geweld, moord en verkrachtingen eerder regel dan uitzondering is. En een plek waar medische zorg slechts minimaal toegankelijk is en daardoor hebben medische studenten van de Universiteit van Kaapstad SHAWCO opgericht; 4 avonden in de week gaan enkele studenten onder begeleiding van 1 vrijwillige arts naar de sloppenwijken om daar gratis medische zorg te verlenen. In principe is zorg gratis in Zuid Afrika, maar dan moet je wel op papier bestaan en, misschien wel het grootste probleem, het geld voor vervoer naar een ziekenhuis hebben. Gelukkig zijn er vele nationale en internationale initiatieven om medische zorg beschikbaar te maken voor deze groep, wat ontzettend belangrijk is omdat veruit de grootste groep HIV besmette personen hier woont. Een groot taboe hangt er rondom deze ziekte maar het is een standaard vraag aan elke patiënt die gezien wordt door SHAWCO; weet je je HIV status? Gelukkig kan ik zeggen dat er toch regelmatig geantwoord wordt met dat ze ‘schoon’ zijn omdat er gratis HIV testen gedaan kunnen worden in een speciale HIV kliniek. Trouwens nog een leuk feitje; op elk openbaar toilet liggen gratis mannen én vrouwen condooms! Jammer dat de townships geen toiletten hebben… Maar goed, om terug te gaan naar SHAWCO; woensdagavond stapte ik met een tiental andere studenten in de bus op weg naar een township. Net met zonsondergang rijden we de township in en ik zie echte krotjes maar wel met de herkenbare blije mensen, vooral omdat achter ons herkenbare SHAWCO bus een mobiele kliniek hangt met 4 onderzoekkamers en een apotheek. Ongeveer 30 mensen hebben zich verzameld om door ons gezien te worden. Als 5e jaars student ben ik een van de oudste dus wordt gelijk gebombardeerd tot ‘hoofd’-coassistent samen met 2 andere en we verspreiden ons over de 3 spreekhokjes. Mijn taak is uit te vinden wat de patiënt heeft, een plan op te stellen, recepten maken en een handtekening vragen aan de arts: ik scheet in m’n broek van angst want hier was ik niet op voorbereid. Ik had liever gewoon even meegekeken hoe het eraan toeging, maar in plaats daarvan werd er door twee 1e jaars studenten naar mij gekeken én werd er van mij verwacht dat ik hun ook nog even les zou geven… AAAH! Maar, angsten zijn er om overwonnen te worden en je leert het meest als je in het diepen gegooid wordt; laat maar komen die eerste patiënt! En ik heb toch echt een engeltje op mijn schouder want de eerste patiënt was een kindje van 1 jaar met diarree en overgeven en laat ik nou net 6 weken Kindergeneeskunde gedaan hebben en ik weet niet hoeveel kotsende en schijtende kinderen op de spoedeisende hulp hebben gezien dus dit was een eitje; ik leg aan de twee studenten uit hoe je kan zien dat dit kind niet uitgedroogd is en met een routine check in de oren en keel zie ik zo het probleem zitten; een rode keel en snotterig. Ik schrijf antibiotica voor, de arts zet een handtekening en ik voel me een echte tropendokter. Laat maar komen de volgende! Een benauwd meisje van 6 jaar; ik schrijf neusdruppels voor. Volgende! Een jongen van 16 jaar met buikpijn en hoofdpijn; griepje. Máár, zo zegt de arts, hersenvliesontsteking komt hier heel veel voor en dat wil je niet missen, dus kijk even in de ogen. Dus daar ging ik met de fundoscoop waar ik eindelijk mee overweg kon; geen tekenen van hersenzwelling. Next! Een vrouw die na haar bevalling bekkeninstabiliteit en heel veel pijn heeft gekregen; ik zou fysiotherapie voorschrijven, en hier word ik voor het eerst écht geconfronteerd met de minimale middelen die ze hebben in de townships; geen fysiotherapeut te vinden… dus we schrijven een verwijsbrief voor een ziekenhuis maar weten eigenlijk ook wel dat die nooit gebruikt zal gaan worden… met beide benen weer op de grond haal ik de volgende patiënt binnen; een vrouw met de meest erge SOA die ik ooit hoop de zien en ruiken. Ik ga jullie de details besparen maar pushuilende en bloedspuitende ogen zijn er zeg maar niks bij… We schrijven antibiotica voor zodat ze van deze klachten af komt maar ik besef me maar al te goed dat zij nooit kinderen zal krijgen, maar dat hebben we haar niet verteld… Wat is een onvruchtbare vrouw in de townships immers waard… Het was een heftige avond, maar dubbel en dwars waard!
Al met al een stuk leuker dan die ogen. Inmiddels heb ik me 3 weken met de studenten erop zitten; zij hebben het vrijdag afgesloten met een toets en aangezien het 30 graden was en zonnig besloot ik naar het strand te gaan en genieten van mogelijk de laatste zomerdag. Bedoel, niemand die mij mist bij Oogheelkunde en nog belangrijker; ik mis helemaal niks met een dagje geen ogen!
De 4e week besluit ik om te bekijken hoe het er op de operatiekamers aan toe gaat hier.. Wederom verschilt het niet veel met Nederland; apparatuur ziet er wat ouders uit, de muurbedekking stamt duidelijk uit de jaren 70 en er is her en der wat meer roest te bekennen maar het valt me alles mee. Maar aangezien me die oogoperaties niet heel erg interesseren, sterker nog, ik vind het gewoon heel goor als er in ogen worden gesneden, had ik genoeg tijd naar verschillen te zoeken, dus hier komt ie: deuren in Nederlandse OK’s moeten strikt gesloten blijven/ zo min mogelijk bewegen; hier staan ze gewoon open! Mondkapjes zijn ook meer modeaccessoires voor om je hals dan voor je mond en de operatiekleding (one size fits all) is ook niet voor iedereen nodig blijkt als er een vrouw in eigen kleren tijdens een operatie binnen komt lopen… Verder viel me op dat wij in Nederland eigenlijk alles weggooien qua afdekdoeken en steriele jassen; hier zijn het gewoon doeken die gewassen worden. Schoonheidsfoutjes qua steriliteit worden er ook gemaakt waarbij bij mij de vraag rijst; zijn wij in Nederland doorgedraafd met steriliteit of zouden er hier mee infecties zijn daardoor? Ik weet het niet, maar ik heb m’n ogen uitgekeken vandaag!
Woensdag had ik mijn laatste dag in het Groote Schuur Ziekenhuis. Terwijl ik meeliep met een oogarts, enkele patiënten heb gezien en we nog even bezoek kregen van een vogel in de spreekkamer waar ik als enige van leek op te kijken, kreeg ik mijn beoordeling in mijn hand gedrukt en ben ik zo snel mogelijk weg gegaan. Nog een kleine stop maakte ik bij het eerste harttransplantatie museum. Werkelijk waar een fantastisch museum waar oud werknemers vol trost vertellen hoe dat toen ging; welke ethische keuzes gemaakt moesten worden, welke technieken beschikbaar moesten zijn, hoeveel werk en studie daaraan vooraf gingen, welke fouten er werden gemaakt maar vooral hoe stoer prof. C. Barnard was in die tijd. Tegenwoordig is het een van de makkelijkste operaties die een hartchirurg doet, maar toen der tijd werd er gedacht dat de ziel in het hart zat, was er nog geen definitie voor dood en was er zeker geen donorcodicil. Het is te vergelijken met de Italiaanse arts die nu een hoofd wil transplanteren; verklaren we hem niet allemaal voor gek? Ik was in ieder geval nog nooit zo gefascineerd geweest door een museum; we werden meegenomen naar de zaal waar prof. C. Barnard met de schoonmaker (geld was er niet voor extra personeel) op honden oefenden, via het kantoor van de professor, naar de nagemaakte kamer van het 25 jarige meisje dat haar hart doneerde na een auto-ongeluk om uiteindelijk te belanden waar 47 jaar geleden voor het eerst een hart werd getransplanteerd; succesvol. Louis Washkansky leefde 18 dagen met een goed functionerend hart maar stierf aan een longontsteking. Daarna volgenden vele zijn voorbeeld, maar niemand was zo succesvol als e eerste 6 van prof. C. Barnard. Zijn 4e patiënt leefde maar liefst 23 jaar.
Maar zo komt er dus echt een einde aan mijn avontuur in het Groote Schuur Ziekenhuis. Ondanks dat ik nul interesse heb ik Oogheelkunde heb ik uiteindelijk best veel geleerd en kan ik omgaan met een fundoscoop. Van mijn medeco’s hoor ik dat zij vooral hebben geleerd op een krukje in de hoek van de spreekkamer te zitten. Al met al een goede keuze mijn coschap hier te doen, en het mooiste komt nog: een reis van 4 weken door Zuid Afrika!
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley